Файл:Вдова Колчака Софья Фёдоровна, сын Ростислав, внук Саша.jpg — Википедия
Материал из Википедии — свободной энциклопедии
Перейти к навигации Перейти к поискуКраткое описание
| ОписаниеВдова Колчака Софья Фёдоровна, сын Ростислав, внук Саша.jpg | Русский: Вдова А.В. Колчака Софья Федоровна, сын Ростислав в форме французского офицера, внук Саша. 1939 год |
| Дата | |
| Источник | Собственноручный скан вкладки Зырянов П.Н. Адмирал Колчак, верховный правитель России / Павел Зырянов. — 4-е изд. — М.: Молодая гвардия, 2012. — 637[3] с.: ил. — (Жизнь замечательных людей: сер. биогр.; вып. 1356). ISBN 978-5-235-03375-7 |
| Автор | неизвестен |
Лицензирование
| Public domainPublic domainfalsefalse |
 | Это произведение находится в общественном достоянии в России и в США согласно совместному эффекту статьи 1256 части четвёртой Гражданского кодекса Российской Федерации № 230-ФЗ от 18 декабря 2006 года и законодательства США, поскольку оно было опубликовано (или обнародовано) до 7 ноября 1917 года (по новому стилю) на территории Российской империи (Российской республики), за исключением территорий Великого княжества Финляндского и Царства Польского, и не было опубликовано (или обнародовано) на территории Советской России или других государств в течение 30 дней после даты первого опубликования (или обнародования). Несмотря на историческую преемственность, юридически Российская Федерация (РСФСР, Советская Россия) не является полным правопреемником Российской империи. Если это возможно, замените данный шаблон-лицензию на {{PD-old-100-1923}}. Это произведение находится в общественном достоянии (англ. public domain) в США, так как оно было опубликовано до 1 января 1925 года. |  |
История файла
Нажмите на дату/время, чтобы посмотреть файл, который был загружен в тот момент.
| Дата/время | Миниатюра | Размеры | Участник | Примечание | |
|---|---|---|---|---|---|
| текущий | 21:27, 5 марта 2013 | 1555 × 2142 (1018 Кб) | MPowerDrive | User created page with UploadWizard |
Использование файла
Следующая 1 страница использует данный файл:
- Колчак, Александр Васильевич
Глобальное использование файла
Данный файл используется в следующих вики:
Файл содержит дополнительные данные, обычно добавляемые цифровыми камерами или сканерами. Если файл после создания редактировался, то некоторые параметры могут не соответствовать текущему изображению.
Файл:Софья Колчак.jpg — Википедия
Материал из Википедии — свободной энциклопедии
Перейти к навигации Перейти к поискуНет версии с бо́льшим разрешением.
| Описание | Софья Омирова, супруга А.В. Колчака |
|---|---|
| Источник | http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/6338/ |
| Время создания | Начало XX века |
| Автор или правообладатель | не известен |
| Общественное достояниеОбщественное достояниеfalsefalse |
 | Если это изображение является точной (фотографической) репродукцией двумерного произведения изобразительного искусства, находящегося в общественном достоянии, «Фонд Викимедиа» официально считает, что оно также находится в общественном достоянии. Подробнее см. Commons:When to use the PD-Art tag (англ.). |
История файла
Нажмите на дату/время, чтобы посмотреть файл, который был загружен в тот момент.
| Дата/время | Миниатюра | Размеры | Участник | Примечание | |
|---|---|---|---|---|---|
| текущий | 09:22, 6 декабря 2009 | 250 × 371 (16 Кб) | MacLeod-I (обсуждение | вклад) | {{Изображение | Описание = Софья Омирова, супруга А.В. Колчака | Источник = http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/6338/ | Время создания = | Автор = не изв� |
Вы не можете перезаписать этот файл.
Использование файла
Следующая 1 страница использует данный файл:
- Колчак, Александр Васильевич
Адмиралъ — Википедия
Материал из Википедии — свободной энциклопедии
Текущая версия страницы пока не проверялась опытными участниками и может значительно отличаться от версии, проверенной 2 февраля 2020; проверки требуют 2 правки. Текущая версия страницы пока не проверялась опытными участниками и может значительно отличаться от версии, проверенной 2 февраля 2020; проверки требуют 2 правки.«Адмира́лъ» — российский историко-художественный[1][2] многосерийный кинофильм режиссёра Андрея Кравчука, повествующий о жизни боевого офицера военно-морского флота, впоследствии адмирала, руководителя Белого движения, Верховного главнокомандующего Русской армией, Верховного правителя России Александра Васильевича Колчака. Слоган фильма — цитата из Библии «Ибо крепка, как смерть, любовь».
В России премьера состоялась 9 октября 2008 года, предпремьерные показы проводились 7 и 8 октября[3].
10-серийная телеверсия фильма транслировалась с 19 октября по 3 ноября 2009 года на Первом канале.
События разворачиваются в период 1915—1920 годов на фоне Первой мировой войны, крушения Российской империи, двух революций (Февральской и Октябрьской), а также Гражданской войны.
На фоне гибнущей империи показана история последних лет, как личной жизни так и службы адмирала Александра Васильевича Колчака, который до конца своих дней оставался верен Родине, своей семье, поздней любви и своим взглядам.
В основу фильма легли реальные факты биографии Александра Колчака — флотоводца (Александр Колчак был членом Русского географического общества, много лет провёл в экспедициях по Заполярью (его именем назван остров в Карском море), участвовал в военных столкновениях на Балтике, занимал пост главнокомандующего Черноморским флотом и лидера белого движения (в 1918 году Александр Колчак был провозглашён Верховным правителем России, ему подчинялась огромная территория — Урал, Сибирь, Дальний Восток), и его поздней любви и гражданской жены Анны Васильевны Тимирёвой (во время ареста адмирала она сама подошла к эсерам и сказала: «Арестуйте и меня. Я не могу без него жить»).
- Фильм имеет множество «исторических неточностей», однако, по словам режиссёра фильма Андрея Кравчука, создатели фильма не ставили своей целью детальное изображение истории, сконцентрировавшись на личности адмирала Александра Колчака, стремясь наглядно показать то, чего нам остро не хватает сегодня — понятия долга, чести, нравственности, умения сохранять достоинство и выдержку в любых обстоятельствах.[4]
- Сама идея фильма была рождена на Свердловской киностудии. В Екатеринбурге же и произошёл первый показ в ККТ Космос, специальная премьера для уральского зрителя.[5]
- Главную песню фильма «Анна» исполнила Виктория Дайнеко. Композитор Игорь Матвиенко написал музыку к стихотворению Анны Тимирёвой о Колчаке. Валерий Меладзе также записал саундтрек к фильму (песня «Вопреки»). Группа «Любэ» исполнила саундтрек к фильму: «Мой Адмирал».
- Константин Кинчев написал для фильма песню «В путь»: «Ко мне обратилось телевидение, ОРТ, с просьбой написать песню к киноленте. Кинолента называлась „Адмирал“. Получилась у меня вот такая песня. Я её показал ОРТ, они её не приняли, и слава Богу, потому что эта песня такого убогого фильма не достойна. Фильм абсолютно плоский, попсовый»[6].
- В начальном и финальных эпизодах «Адмирала», показывающем съёмки фильма «Война и мир», роль С. Бондарчука сыграл его сын Ф. Бондарчук.
- На главную роль пробовались также Александр Балуев, Александр Домогаров и Алексей Серебряков.
- На роль Тимирёвой пробовались Екатерина Климова, Ольга Будина, Оксана Фандера.
- На роль Софьи Колчак пробовались Евгения Крюкова, Екатерина Гусева, Чулпан Хаматова.
- На роль адмирала Смирнова пробовался Иван Ургант, а на роль Каппеля был утверждён Владислав Галкин, но он сломал ногу на съёмках сериала «Диверсант» и был заменён С. Безруковым.
- Сцена с попаданием из 102 мм орудия эскадренного миноносца «Сибирский стрелок» в рубку немецкого крейсера — художественный вымысел. В реальности «Сибирский стрелок» был флагманским кораблём капитана I ранга А. В. Колчака и под его командованием группа эсминцев Балтфлота действительно выставила мины, на которых подорвались малые крейсера «Аугсбург», «Газелле»[7] и крейсер «Фридрих Карл», но подобного боевого столкновения не было.
Колчак Александр Васильевич — Башҡорт Википедияһы
| Колчак Александр Васильевич | |
| рус. Александръ Васильевич Колчакъ | |
 | |
| Заты | ир-ат[1] |
|---|---|
| Гражданлығы |  Рәсәй империяһы Рәсәй дәүләте (1918—1920) |
| Хеҙмәт итеүе | Рәсәй империяһы, Аҡтар хәрәкәте[d] һәм Урыҫ император армияһы[d] |
| Тыуған көнө | 4 (16) ноябрь 1874[1] |
| Тыуған урыны | Рәсәй империяһы, Санкт-Петербург, Александровское[d][2] |
| Вафат булған көнө | 7 февраль 1920({{padleft:1920|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:7|2|0}})[2][3][4](45 йәш) |
| Вафат булған урыны | Рәсәй дәүләте (1918—1920), Иркутск[2] |
| Үлем төрө | атып үлтереү[d] |
| Үлем сәбәбе | атып үлтереү[d] |
| Атаһы | Колчак Василий Иванович[d] |
| Хәләл ефете | Софья Фёдоровна Колчак[d] |
| Туған тел | рус теле |
| Һөнәр төрө | сәйәсмән, сәйәхәтсе-тикшеренеүсе, Офицер, океанолог |
| Биләгән вазифаһы | Юғары хаким[d] һәм Юғары баш командующий[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
| Уҡыу йорто | Диңгеҙ кадет корпусы[d] |
| Официальная резиденция | Генерал-губернатор йорто[d] |
| Эш урыны | Омск ҡалаһы[1] |
| Сәйәси фирҡә ағзаһы | Аҡтар хәрәкәте[d] |
 | |
| Хәрби звание | вице-адмирал[d] һәм адмирал[d] |
| Командовал | Рәсәй империяһының Ҡара диңгеҙ флоты[d], Аҡ армия[d], Пограничник (эсминец)[d], Рәсәй империяһы, Ҡара диңгеҙ флоты командующийҙары[d], Урыҫ армияһы һәм Белый флот[d] |
| Һуғыш/алыш | Рус-япон һуғышы, Беренсе донъя һуғышы һәм Рәсәйҙә Граждандар һуғышы |
| Ғәскәр төрө | Рәсәй император флоты[d], Урыҫ армияһы һәм Белый флот[d] |
 Колчак Александр Васильевич Викимилектә | |
Колчак Александр Васильевич (16 ноябрь 1874 йыл, Санкт-Петербург — 7 февраль 1920 йыл, Иркутск) — Рәсәй империяһының хәрби һәм сәйәси эшмәкәре, ғалим-океанограф, поляр тикшеренеүсе (1900—1903), флотоводец (1915—1917), тарихҡа аҡтар хәрәкәте ваҡытында Рәсәйҙәге Граждандар һуғышы осоронда Аҡтар хәрәкәтенең етәксеһе булараҡ ингән. Рәсәй юғары хакимы һәм рус армияһының юғары баш командующийы (ноябрь 1918 — ғинуар 1920).
Рус-япон һәм Беренсе донъя һуғыштарында ҡатнашыусы. Георгий ордендары кавалеры. Адмирал (1918).
1920 йылдың ғинуарында аҡтар ғәскәрҙәре сигенгән һәм сит ил интервенттарын Себерҙән эвакуациялаған саҡта уны Иркутскиҙа Чехословак корпусы командованиеһы тарафынан урындағы властарға чехословак эшелондарының һәм союздаш хәрби миссияларының Владивостокка иркен үтеп йөрөүенә алмашҡа тотоп ҡайтаралар. 1920 йылдың 7 февралендә Иркутск хәрби-революцион комитеты ҡарарына ярашлы атып үлтерелә.
Колчактар нәҫеле Рәсәй империяһының служивый дворянлығына ҡараған, нәҫел байтаҡ ҙур булған, төрлө быуындарҙа уның вәкилдәре йыш ҡына хәрби эшмәкәрлеге менән бәйле була[5]. Колчактың ата-бабаһы Ислам динен ҡабул иткән Босния сербы, төрөк хәрби начальнигы булған тигән версия бар. Хәҙерге тарихсылар, Колчактар Рәсәйҙә 1793 йылдағы Польшаның икенсе бүленешенән һуң барлыҡҡа килгәндәр, тип билдәләйҙәр[6][7].
Павел I һәм Александр I осорондағы сығанаҡтарҙа 1803 йылда ойошторолған һәм Днестр буйлап Рәсәй сиктәрен һаҡлаған Буг казак ғәскәрендә Лукьян Колчак телгә алына. Үҙенең туғандары менән Херсон губернаһының Ананьевск өйәҙендә ер биләмәләрен алған Лукьян А. В. Колчактың ҡарт олатаһы була. Сотниктың өс улы була: Иван (1790 йылғы), Антон (1802 йылғы) һәм Фёдор (1817 йылғы) Фёдор Лукьянович полковник дәрәжәһенә етә. Иван Лукьянович Одессаға күсенеп китә һәм граждан хеҙмәтенә төшә. Антон Лукьяновичтың ғаиләһе булмай. Сенаттың 1843 йылдың 1 майындағы указға ярашлы Колчактар тоҡомдан килгән дворянлыҡта раҫлана һәм Херсон губернаһының шәжәрә китабына индерелә[6][8].
Иван Лукьянович күп балалы ғаилә башлығы була, уның өс улы һәм өс ҡыҙы була. Улдары Василий, Петр һәм Александр хәрби карьераһын һайлайҙар, диңгеҙ артиллеристары булалар. Кесе улы, Петр, 1-се ранглы капитан дәрәжәһенә етә, ә Александр — уның нәҫеленән Тамбов губернаһы помещиктары барлыҡҡа килгән — хеҙмәтен генерал-майор чинында тамамлай.
А. В. Колчактың ата-әсәһеА. В. Колчактың әсәһе — Ольга Ильинична (ҡыҙ фамилияһы Посохова) (1855—1894), сығышы менән сауҙагәр ғаиләһенән.
А. В. Колчактың ата-әсәһе 1870 йылда өйләнешкәндән һуң Обухов заводы янындағы Александровск ауылында йәшәй башлайҙар. Ҡатыны иренән 18 йәшкә кесе була. 1874 йылдың 4 ноябрендә уларҙың Александр исемле улдары тыуа[9].
1885—1888 йылдарҙа Александр 6-сы Петербург классик гимназияһында уҡый — 6-сы гимназияла, башҡа баш ҡала уҡыу йорттары менән сағыштырмаса бында төрлө ҡатлам һәм синыфтар балалары уҡый. Александрҙың уҡыуы бик шәптән булмай[10].
Диңгеҙ кадет корпусы бинаһы. XX быуат башы открыткаһы1888 йылда Александр Диңгеҙ училищеһенә уҡырға инә[11]. Гимназиянан училищеға күсеү менән Александрҙың уҡыуға ҡарашы ҡырҡа үҙгәрә. Бында Колчактың бөтә һәләттәре һәм таланттары асыла. Ул бик күп һәм ныҡышмалы эшләй, фәндәрҙе, хәрби-диңгеҙ эшен өйрәнә. Александр уңыштары менән башҡаларҙан айырылып тора[12]
1892 йылда Александрға кесе унтер-офицеры чины бирелә. Диңгеҙ корпусын тамамлағандан һуң Колчак штурман эштәре менән шөғөлләнеү өсөн Кронштадт диңгеҙ обсерваторияһына тәғәйенләнә. Тиҙҙән ул яңы 1-се ранглы «Рюрик» крейсерына вахта офицеры булараҡ ебәрелә[13]. Был ваҡытта Колчак океанография һәм Тымыҡ океандың гидрологияһы менән мауыға башлай.
1900—1903 һәм 1908—1911 йылдарҙа поляр экспедицияларында ҡатнаша.
Гидрограф А. В. Колчак Тимченко барометр менән гидрохимик анализға һыу пробаһын ала. 1901 йыл1901 йылда Толль (экспедиция етәксеһе) А. В. Колчактың исемен экспедиция Таймыр ҡултығында асҡан утрауға һәм шул уҡ райондағы моронға (мыс) бирә. Үҙенең поляр экспедициялары ваҡытында Колчак та башҡа бер утрауға һәм моронға үҙенең кәләше Омирова Софья Федоровнаның исемен бирә. Софья мороно хәҙерге ваҡытҡа тиклем үҙенең исемен һаҡлап ҡалған.
Урыҫ — япон һуғышы башланыуы тураһында ишетеү менән Колчак уны Порт-Артурға йүнәлдереүен һорай[14].
Иркутск. А. В. Колчак никахлашҡан Харлампиев сиркәүеБыл һуғышта ул наградалар ала, яралана, әсирлеккә эләгә. Госпиталдән һуң Колчакка алты айлыҡ отпуск бирелә[15] һәм ул поляр экспедицияларында йыйылған бай материалдарҙы эшкәртеү менән шөғөлләнә.
1906—1909, 1911—1914 йылдарҙа Диңгез Генераль Штабында хеҙмәт итә. Баш ҡалала йәш офицерҙар башланғысы менән Петербург хәрби-диңгеҙ түңәрәге ойошторола, һуңынан уның рәйесе А. В. Колчак була. 1908 йылдың 13 апрелендә Колчакка 2-се ранглы капитан званиеһы бирелә.
1913—1914 йылдарҙа 2-се ранглы капитан А. В. Колчак етәкселек иткән «Пограничник» эскадра миноносецы
1914—1915 йылдарҙа 1-се ранглы капитан А. В. Колчак йөрөгән броненослы крейсер «Рюрик»А. В. Колчак — Беренсе донъя һуғышында ҡатнаша. Һуғыштың беренсе ике йылында ул флаг-капитан вазифаһында хеҙмәт итә, оператив заданиелар һәм пландар әҙерләй, шул уҡ ваҡытта алыштарҙа үҙе шәхсән ҡатнашырға тырыша[16]. Тиҙҙән Колчакты штаб эше ялҡыта башлай, ул миноносецҡа эләгергә хыяллана. Мина дивизияһы менән етәкселек итергә теләүен йәшермәй һәм флот командующийы ла Колчакка адмирал званиеһын биреп, Мина дивизияһын уға тапшырырға ниәтләй. 1915 йылдың сентябрь башында Мина дивизияһының етәксеһе вазифаһы бушай һәм уны Колчакка ышанып тапшыралар.
Вице-адмирал Колчак хәрби кораблдә. Июль, 1916 йылҺуғыш Колчактың яңы талантын аса, поляр экспедицияларҙан, ғилми эштәрҙән, штаб эштәренән һуң Колчак флотоводец һәм минер булараҡ асыла. 1915 йылдың 23 авгусында Николай II Юғары баш командующийы булып киткәс, флотҡа ҡараш яҡшы яҡҡа үҙгәрә. 1916 йылдың 10 апрелендә Александр Васильевич контр-адмирал дәрәжәһенә лайыҡ була.
Колчак Владивостокка 1918 йылдың 19 — 20 сентябрендә килә. Бында ул Өфөлә үткән төрлө демократик көстәрҙең кәңәшмәһе һәм «Ваҡытлы Бөтә Рәсәй хөкүмәте» роленә дәғүә иткән Волганан Себергә тиклем берләшкән большевиктарға ҡаршы торған хөкүмәт — Директория ойошторолоуы тураһында ишетә. Шәхсән кәңәшмәлә Колчак үҙ-ара көрәшкән хөкүмәттәр араһынан Себер хөкүмәтенә өҫтөнлөк биреүе тураһында белдерә. Владивостокта Колчак чехословак ғәскәрҙәренең етәксеһе Р. Гайда менән осраша һәм уның менән артабанғы берлектәге эшмәкәрлек тураһында һүҙ ҡуйыша[17][18]. 1918 йылдың 13 октябрендә Колчак Омскиға килә һәм, тәүге нәүбәттә, Ирекле армия вәкилдәре менән бәйләнешкә инә. Улар Директорияға ҡәтғи ҡаршы булалар. Колчак менән мөнәсәбәттәр булдырырға хөкүмәттең башҡа ағзалары ла теләк белдерә, шул иҫәптән Директорияның етәксеһе Н. Д. Авксентьев. Омскиға килгәнгә тиклем уҡ Колчак большевиктарҙы еңәсәк көс хәрби диктатура булыуына инанған була. Колчактың кандидатураһы антибольшевиктар араһында күптән инде телгә алына килә. Тарихсы И. Ф. Плотников, Милли үҙәктә Колчактың 1918 йылдың яҙы-йәйе Алыҫ Көнсығышта булғаны тураһында хәбәрҙар булғандарын һәм уны бөтә Рәсәй диктаторҙарына кандидат булараҡ иҫәптә тотҡандарын, билдәләй[18]. 1918 йылдың 5 ноябрендә Колчакты Ваҡытлы Бөтә Рәсәй хөкүмәтенең хәрби һәм диңгеҙ министры итеп тәғәйенләйҙәр[19].
Бер нисә хәрби уңышһыҙлыҡтарҙан һәм Ижевскиҙы (7 ноябрҙә) юғалтыуҙан һуң Директорияның абруйы ныҡ ҡаҡшай. Ваҡытлы Бөтә Рәсәй хөкүмәтенең реаль хакимлығы булмай[20].
Эсерҙарҙы ҡулға алғандан һуң Министрҙар Советы (Колчак улар яҡлы була) Директорияны ғәмәлдән сығарылған тип таный һәм тулыһынса юғары хакимлыҡты үҙ өҫтөнә алыуы тураһында иғлан итә, хәрби һәм гражданлыҡ хакимлығы бер абруйлы кеше ҡулында булырға тейеш, тип белдерә[21]. «Диктаторҙарға» кандидаттар итеп Директория генералы В. Г. Болдырев, КВЖД идарасыһы генерал Д. Л. Хорват һәм хәрби һәм диңгеҙ министры вице-адмирал А. В. Колчак күрһәтелә. Министрҙар Советы тауыш биреү аша Колчакты һайлай. Колчактың дәрәжәһе тулы адмиралға тиклем күтәрелә, уға юғары дәүләт хакимлығын атҡарыу бурысы йөкмәтелә һәм Юғары хаким дәрәжәһе бирелә. Уға дәүләттең бөтә ғәскәрҙәре буйһона. Юғары хакимға ҡораллы көстәрҙе тәьмин итеү, шулай уҡ гражданлыҡ тәртибен һәм законлыҡты урынлаштырыу буйынса киң хоҡуҡтар, ғәҙәттән тыш саралар индереүгә тиклем, бирелә[22]. Колчак ҡаты идаралыҡ вертикален төҙөй. Күренекле большевик, Себер ревкомы рәйесе И. Н. Смирнов Колчак диктатураһы осоронда В. И. Ленинға: «Себерҙә ҙур армиялы һәм ҡеүәтле тармаҡлы контрреволюция дәүләт аппараты дөрөҫ ойошторолған дәүләткә ойошто», — тип хәбәр итә.
1919 йылдың яҙында Көнсығыш фронты армияларының генераль һөжүме[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
1919 йылдың башында Колчак ғәскәрҙәрҙе үҙгәртеп ҡороу ойоштора. Элекке Екатеринбург ғәскәрҙәр төркөмө Себер армияһына үҙгәртелә, уның етәксеһе итеп генерал Гайда тәғәйенләнә. Көнбайыш армияһы менән генерал Ханжин етәкселек итә, уның армияһына генерал Беловтың Көньяҡ армия төркөмө оператив рәүештә буйһондорола[23]. РККА-ның Көнсығыш фронты флангтары көслө, әммә үҙәге бушаҡ була, был Урыҫ армияһының Көнсығыш фронтына совет Рәсәйенең үҙәгенә һөжүм итергә мөмкинлек бирә[24]. Колчак Ставкаһының стратегик планы буйынса башта һөжүмдәрҙе Пермь — Вятка һәм Һамар — Һарытау йүнәлештәрендә, артабан ике йүнәлеш менән Мәскәүгә табан үҫештерергә тейеш була[25]. Генераль һөжүм 1919 йылдың апреленә планлаштырыла[26].
Март башында Колчактың армиялары ҡыҙылдарҙың 5-се армияһының һул флангы һәм 2-се армияһының уң флангы араһына һөжүм итәләр һәм рус армияһының ғәскәрҙәре бик тиҙ Волгаға яҡынлаша башлайҙар[24]. Уң флангта Себер армияһы Вятка йүнәлешендә һөжүмен башлай һәм Архангель хөкүмәте ғәскәрҙәре менән осраша. Генерал Ханжиндың Көнбайыш армияһының частары март айында Бөрөнө, Өфөнө, Стәрлетамаҡты[27], апрелдә — Минзәләне, Бәләбәйҙе, Боғоросланды, Бөгөлмәне, Яр Саллыны яулайҙар. Себер армияһы апрелдә Воткинск заводын, Сарапулды, Ижевск заводын ала. Апрель аҙағында Колчак армиялары мөһим сәнәғәт һәм ауыл хужалығы ресурслы Ҡазан, Һамар, Сембер территорияларына сыға. Был райондарҙы яулау Колчак армияларына туранан-тура Мәскәүгә юл аса ине[25].
Колчактың абруйы шаҡтай арта, уға ҙур өмөттәр бағлайҙар. Союздаштарҙан ярҙам килә башлай. Колчак янында берҙәм ҡораллы көстәр булдырыла һәм Рәсәй дәүләте төҙөлә[28]
1919 йылдың йәй — көҙөндәге Көнсығыш фронтының сигенеүе[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
1919 йылдың уртаһына Ҡыҙыл армияһының һаны 1,5 миллион кешегә барып етә. Большевиктар һан буйынса Көнсығыш фронтында өҫтөнлөк алалар һәм төп йүнәлештә 33 меңлек группировка туплайҙар. М. В. Фрунзе үҙенең ҡарамағына дүрт армия ала, уның дөйөм һаны 80 мең кеше тәшкил итә һәм генерал Ханжиндың Көнбайыш армияһы яугирҙары һанынан ике тапҡырға артығыраҡ була.
Шулай ҙа 1919 йылдың 28 апрелендә ҡыҙылдарҙың һөжүме аҡтарҙың ныҡышмалы ҡаршылығына осрай. Аҡтарҙың хәүефле хәлен Тарас Шевченко исемендәге украин курене көсәйтә, уларға тағы ла дүрт полк һәм егер батальоны ҡушылыуы фронтты ҡыҙылдар йырып үтеүҙең төп факторы була[29][30]. Көнбайыш армияһына сигенергә тура килә. Башҡа йүнәлештәрҙә аҡтар һөжүмдәрен дауам итә. Ҡыҙылдар Өфөнө алғандан (9 июнь) һәм Волга буйынан сигенгәндән һуң Колчак стратегик инициативаһын юғалта. 1919 йылда Аҡтар армияларында кадрҙар етмәүе уңышһыҙлыҡҡа килтерә. Кадрҙарҙың урындарын алмаштырыу ҙа һөҙөмтәләр бирмәй. Июлдә Лебедев менән Сахаровтың ҡыҙылдарҙың 5-се армияһын Силәбегә хәйлә менән индереү буйынса авантюралы планы бойомға ашмай. Көнбайыш һәм Себер армиялары Урал аръяғына сигенәләр. Колчак хакимлыҡты үҙәкләштереү буйынса төрлө саралар күрә, бюрократ аппаратын ҡыҫҡарта, ғәскәрҙәрҙә пропаганданы көсәйтә. Офицерҙар аша һалдаттарға дәүләттең берҙәмлеген, православие динен, милли ҡиммәттәрҙе һаҡлау мәсьәләләрен аңлатыу эшен йәйелдерә. Колчак үҙе һәр саҡ шәхсән фронттың алдынғы һыҙығында булырға тырыша.
Көнсығыш фронтының төп бурысы булып Деникин көстәренә Мәскәү йүнәлешендәге походында ярҙам итеү тора. Аҡтар Көнсығыш фронтында аҙаҡҡы һөжүм алышында — сентябрҙәге Тубыл операцияһында — еңеү яулайҙар. Ҡыҙылдар Тубылдан 100 километр ары алып ташлана. Оҙайлы уңышһыҙлыҡтарҙан һуң сентябрь еңеүҙәре Граждандар һуғышының киҫелешле боролошо тип һанала. Колчак хатта сигенгән саҡта эшләргә теләмәгән аҙымға бара — Дәүләт иҡтисади кәңәшмәһен халыҡ тарафынан һайлана торған органға үҙгәртә[31].
Тубылдағы сентябрь алыштарынан һуң бер аҙ тынлыҡ урынлаша. Октябрь уртаһында ҡыҙылдар яңы көстәр менән һөжүм башлайҙар. Аҡтар үҙҙәренең терәк пункттарын юғалталар[32]. Аҡтар частарының сигенеүе башлана. Колчак аҙаҡҡы мөмкинлектәрҙе файҙаланып, Омскиҙы һаҡлап ҡалырға кәрәклеген аңлай, сөнки армия тылында уға ҡаршы булған көстәрҙең хәрәкәткә килеүен күҙаллай, әммә бер ни ҙә килеп сыҡмай, Колчак армияһы менән бергә сигенергә ҡарар итә. Июндә Колчак К. Г. Маннергеймдың Финляндия бойондороҡлоғона алмашҡа 100 меңлек армияһын Петроградҡа оҙатыу буйынса тәҡдимен кире ҡаға[33]. Шулай уҡ француз генералы Жанендың һәм дипломатик корпусының алтын запасты халыҡ-ара ҡурсыуына алыуын да кире ҡаға: «Мин һеҙгә ышанмайым. Алтынды союздаштарға биргәнсе, ҡыҙылдарға ҡалдырам», — тип әйтә. Ошо ваҡыттан алып сит ил вәкилдәре Колчакка ҡарата ҡыҙыҡһыныуын юғалта[34]. Омск ҡалаһын ҡалдырғандан һуң Көнсығыш фронтының армиялары үҙенең «Бөйөк Себер Боҙ походын» башлай.
Бөйөк Себер Боҙ походы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Омскиҙы ҡалдырғандан һуң, Көнсығыш фронтының командованиеһы ҡыҙылдарҙың һөжүмен Обь йылғаһы рубежында туҡтатырға ниәтләй. Армияны тыл берләшмәләре иҫәбенә тулыландырырға, ә фронтты Томск — Новосибирск — Барнаул — Бийск рубежында тергеҙергә уйлайҙар, әммә ғәскәрҙәр был ваҡытҡа тик эре тораҡ пункттарын ғына контролдә тоталар, ә уларҙың күпселегендә ихтилалдар күтәрелә. Оборонаны ойоштороу килеп сыҡмай һәм 11 декабрҙә Барнаул, 13 декабрҙә — Бийск, 14 декабрҙә — Новониколаевск ҡалдырыла[35]. 1919 йылдың ноябрендә Рәсәй дәүләте хөкүмәте һәм рус армияһы командованиеһы менән чехословак сәйәси һәм хәрби етәкселеге араһындағы конфликт бәрелешкә барып етә. Союздаштарҙың ғәмәлдәре аҡтарҙың Көнсығыш фронтының уңышһыҙлыҡтарын катастрофаға әйләндерә: армия тылдан айырыла, ваҡытында боеприпастар алыу мөмкинселегенән һәм яралыларҙы эвакуациялауҙан мәхрүм була[35].
21 декабрҙә Черемховола ихтилал ҡуба. Өс көндән РКП(б)-ның йәшерен комитеттары менән эсерҙар һәм меньшевиктарҙың Политүҙәге тарафынан әҙерләнгән ихтилал — Глазковта, ә 27 декабрҙең кисенә — Иркутскиҙың үҙендә башлана. Колчак атаман Семеновтың ғәскәрҙәре ярҙамында ҡаланы кире ҡайтарырға маташа, әммә уларға ҡалаға инергә мөмкинлек булмай. 1920 йылдың 3 ғинуарында Нижнеудинскиҙа Колчак министрҙар Советы тарафынан хакимлыҡтан баш тартыу һәм уны яңы Юғары хакимы булараҡ А. И. Деникинға тапшырыу талабы менән телеграмма ала. Колчак һәм уның ярҙамсылары артабанғы ғәмәл варианттарын барлайҙар. Монголияға китеү планы ла күҙ уңында тотола. Адмирал үҙенең һалдаттарына һәм офицерҙарына ышана. 500 кешенән торған конвойына пландарын асып һала һәм уларға бергә китергә тәҡдим яһай. Иртәнсәккә 500 кешенән тик унлап кеше ҡалған була. Бер төн эсендә Колчактың сәстәре ағара[36].
Колчактың ҡулға алыныуы һәм аҙаҡҡы көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Колчак 5-се камерала, 1-се СИЗО, Иркутск ҡалаһы10 ғинуарҙа союздаштарға ышанып Колчак ултырған эшелон Нижнеудинcкиҙән сыға һәм 15 ғинуарҙа Иркутскиға килә. Колчактың вагонын һаҡсылар отряды уратып ала. Адмиралға көн элгәре генә ҡаланы бөтә союздаш миссиялары ташлап китеүе билдәле була. Чехословактар Колчакты урындағы властарға тапшыра. Адмиралдың ҡулға алыныуы һәм уны эсер-меньшевиктарҙың Политүҙәгенә тапшырылыуы тураһында алдан уҡ чехтар союздаштарҙың вәкилдәре менән үҙ-ара һөйләшелгән булған[37], сделаны были для обеспечения свободного продвижения их эшелонов на Восток[38]. Биргән анттарына хыянат итеп, Жанен һәм чехтар адмиралды һаталар. «Политцентр» Колчак менән Пепеляевҡа ҡулға алыныуҙары тураһында иғлан итә һәм уларҙы губерна төрмәһенә урынлаштыралар.
Допрос алған ваҡытта Колчак бер нәмәне лә йәшермәй һөйләй, бөтә һорауҙарға ла тулы яуап бирә.
Колчакка тоғролоҡ һаҡлаған генерал Каппель Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты ҡалдыҡтары менән. ҡаты һыуыҡҡа һәм тәрән ҡарға ҡарамайынса, уны ҡотҡарыр өсөн ярҙамға ашыға[39]. Бик хөрт ҡоралланған дивизиялары менән, ҙур юғалтыуҙар аша каппелевсылар Иркутскиға бик яҡын киләләр. Иркутск ВРК-ы ҡала ҡамалыш хәлендә тип иғлан итә. Бөтә Граждандар һуғышы тарихында тиң булмаған Иркутск өсөн бәрелештәр башлана. Әсирлеккә бер кемде лә алмайҙар. Чехословактар, ҡаланы штурмлауға бик аҙ ваҡыт ҡалғас, ҡыҙылдар менән килешеүгә киләләр. Ошо уҡ ваҡытта Колчакты үлтергәндәре билдәле була. Генерал Войцеховский һөжүмде туҡтата һәм каппелевсылар Байкал аръяғына сигенә башлайҙар[40].
1920 йылдың 6 февралдән 7 февраленә ҡараған төндә адмирал Колчак һәм Рәсәй дәүләтенең Министрҙар советы рәйесе В. Н. Пепеляев Иркутск хәрби-революцион комитеты ҡарарына ярашлы судһыҙ атып үлтерелә.
- ↑ 1,01,11,2 Немецкая национальная библиотека, Берлинская государственная библиотека, Баварская государственная библиотека и др. Record #119309130 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
- ↑ 2,02,12,2 Колчак Александр Васильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Энциклопедия Брокгауз
- ↑ BNF танытҡысы: асыҡ мәғлүмәт платформаһы — 2011.
- ↑ Плотников, 1998, с. 11
- ↑ 6,06,1 Зырянов, 2012, с. 8
- ↑ Кручинин А. С. Адмирал Колчак: жизнь, подвиг, память. — М.: АСТ, Астрель, Полиграфиздат, 2010. — 538 с. — ISBN 978-5-17-063753-9[
| Александр Васильевич Колчак | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Глава правительства | Пётр Васильевич Вологодский Виктор Николаевич Пепеляев | ||||||
| Предшественник | должность учреждена | ||||||
| Преемник | должность де-факто упразднена; А. В. Колчаком было принято решение о передаче власти А. И. Деникину, однако на практике оно не было реализовано | ||||||
| |||||||
| Предшественник | Василий Георгиевич Болдырев | ||||||
| Преемник | Антон Иванович Деникин | ||||||
| |||||||
| Глава правительства | Николай Дмитриевич Авксентьев Пётр Васильевич Вологодский | ||||||
| Предшественник | Александр Иванович Верховский | ||||||
| Преемник | должность упразднена; Михаил Иванович Смирнов (как морской министр) Николай Александрович Степанов (как военный министр) | ||||||
| |||||||
Александр Колчак — Wikipedia
Александр Василий улы Колчак (рус. Александр Васильевич Колчак,
4 ноябрь (16 ноябрь) 1874, Александровское, Питырбур губернасы — 7 февраль 1920, Өркет) — Русия хәрби һәм сәяси эшлеклесе, флот башлыгы, океаннарны өйрәнүче галим.
Адмирал (1918, үзе үзенә билгеләгән, патша чорында рәсми бирелгән дәрәҗә — вице-адмирал). Рус-япон сугышы катнашучысы. Беренче Бөтендөнья сугышы вакытында Балтыйк флотының миналар төмәне (1915—1916) һәм Кара диңгез флоты (1916—1917) белән җитәкчелек иткән. Георгий ордены кавалеры. Русия ватандашлар сугышы вакытында — Аклар хәрәкәте юлбашчысы. Русиянең Югары Хакиме (1918—1920). Рус Армиясенең Баш сәргаскәре (Деникин киткәннән соң, чынында Себердә генә Ак гаскәр җитәкчесе).
Александр Колчак Питырбур губернасының Александровское авылында (хәзер Питырбур шәһәренең тарихи районы) диңгез офицеры гаиләсендә туган. 1885—1888 елларда 6-нче Петербург классик гимнзиясендә укыган, андагы 8 класстан 3-не генә тәмамлаган. 1888—1894 елларда Диңгез укуханәсендә (1891 елдан — Диңгез кадет корпусы) укыган.
1900—03 һәм 1908—11 еллардагы поляр экспедицияләре катнашучысы. 1906—1909, 1911—1914 елларда Диңгез Генераль Штабында хезмәт иткән.
Беренче бөтендөнья сугышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Беренче Бөтендөнья сугышы вакытында Балтыйк флотының миналар төмәне (1915—1916) һәм Кара диңгез флоты (1916—1917) белән җитәкчелек иткән. 1917 елның июлендә отставкага чыга.
Февраль Инкыйлабы вакытында Николай II тәхеттән китүне яклаган.
Билгесез сәбәпләр буенча АКШка һәм Британиягә 1917 елның ахырында киткән.
Ватандашлар сугышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1918 елның октябрендә инглиз генералы А. Нокс белән Омскига килә һәм Себер хөкүмәте җитәкчесе итеп билгеләнгән.
1918 елның 18 ноябрендә чит ил көчләренә, интервентларга таянып дәүләт түнтәрелешен ясаган һәм хәрби диктатураны урнаштырган. Директорияне (Вакытлы Хөкүмәтенең мирасчысы) бәреп төшергәннән соң Колчак үзенең сәяси көндәшләрен үтерә, шул көннәрдә 1500-2000 кеше Омскидә үтерелгән.
Түнтәрелештән соң беренче утырышта фетнәчеләр Колчакка адмирал дәрәҗәсен бирәләр.
Колчак диктатурасы вакытында Себердә вәхши, мәрхәмәтсез ысуллар кулланылган, нәтиҗәдә Колчакка каршы нык партизан хәрәкәте башланган. Большевиклардан качкан крестьяннар яңадан кызылларга кушыла, чөнки аларның хакимияте йомшакрак булып чыккан.
Крестьян күтәрелешләрен һәм партизан хәрәкәтен бастырыр өчен Колчак аяусыз ысулларын куллануга чакырган. Колчак гаскәрләренең иң рәхимсез генералы — Сергей Розанов булган, ул дистә Себер авылын белән балалары, хатыннары, картлары яндырып бетергән, шулай ук «децимация» тәртибен кулланган (һәр унынчы үтерелә).
Колчакка каршы хәрәкәте һәм уңышлы Кызыл Гаскәр һөҗүме нәтиҗәсендә 1919 елда Колчак гаскәрләре тар-мар ителгән.
1920 елда эсер-меньшевик Политцентры (Сәяси Үзәк) Колчакны кулга алалар, соңрак большевикларга җибәрелә.
Ревком карары нәтиҗәсендә төрмәдә (яр буенда түгел) атып үтерелгән.
Себер халыкларында «колчаковщина» — тискәре диктаторлык ысуллар, ватандашлар кешеләренә карата мәрхәмәтсез сәясәт дип йөртелгән.
XIX — XX гасыр башындагы эре поляр аръягын тикшерүчеләрдән берсе, берничә рус поляр экспедицияләренең катнашучысы.
Русия тарихында Колчак — бик каршылыклы шәхес, «бик яхшы Төньяк, поляр тикшеренүче, галим, ләкин начар гаскәр башлыгы һәм сәяси эшлекле, бернинди җитди сугыш җиңә алмаган» кайбер Русиядән качкан мөһаҗирләр дип әйткәннәр.
- Колчак исемен Кара диңгезендәге утрау йөртә (исеме 1901 елда кушылган, 1937—2005 елларда — Расторгуев утравы, 2005 елда исем кайтарылган).[1]
-
Поляр экспедиясендә, 1900/1901 ел
Колчак хөрмәтенә куелган һәйкәл, Өркет
-
-
Соңгы фото, 1920
Колчак, Ростислав Александрович — это… Что такое Колчак, Ростислав Александрович?
- Колчак, Ростислав Александрович
Ростислав Александрович Колчак — сын Алесандра Васильевича и Софьи Фёдоровны Колчак (9 марта 1910, Российская империя — 28 июня 1965, Париж, Франция)
Биография
Сын знаменитого русского адмирала Александра Васильевича Колчака. В возрасте семи лет летом 1917 года, после отъезда отца в Петроград, был отправлен матерью к родным в Каменец-Подольский.
В 1919 году Ростислав вместе с матерью покинул Россию, уплыв на английском корабле из Севастополя в Констанцу, а потом в Бухарест и, наконец, Париж.
Закончил Высшую школу дипломатических и коммерческих наук и в 1931 году поступил на службу в Алжирский банк.
Женился на Екатерине Развозовой — дочери адмирала Александра Владимировича Развозова, убитого большевиками в Петрограде.
С началом Второй мировой войны в 1939 году Ростислав Александрович был мобилизован во французскую армию, воевал на бельгийской границе и в 1940 году был взят в плен немцами. Он выжил и вернулся после войны в Париж.
Умер в 1965 году и был похоронен рядом с матерью на русском кладбище в Сент-Женевьев-де-Буа[1].
Примечания
См. также
Ссылки
[1]
Wikimedia Foundation. 2010.
- Колчак-паша, Илиас
- Колчак (значения)
Смотреть что такое «Колчак, Ростислав Александрович» в других словарях:
Колчак — Колчак, Александр Васильевич Запрос «Колчак» перенаправляется сюда; см. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874(18741116) 6 февраля 1920 … Википедия
Колчак, Александр — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Колчак, Софья Фёдоровна — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Колчак А. — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Колчак А. В. — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Колчак Александр Васильевич — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Колчак, Александр Васильевич — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда; см. также другие значения. Александр Васильевич Колчак … Википедия
Кладбище Сент-Женевьев-де-Буа — Запрос «Сент Женевьев де Буа» перенаправляется сюда; о городе и коммуне во Франции см. Сент Женевьев де Буа (Эссонна). Сент Женевьев де Буа фр. Cimetière communal de Sainte Geneviève des Bois … Википедия
Правитель омский — Запрос «Колчак» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Александр Васильевич Колчак 4 (16) ноября 1874 7 февраля 1920 Верховный Правитель России и Верховный Главнокомандующий адмирал А. В. Колчак Место рождения … Википедия
Правители Руси и России — Правители Руси, России, СССР (862 2009) История России Древние славяне, русы … Википедия
